VHO- Theo một nghiên cứu mới, việc Taliban giành được chiến thắng ở Afghanistan khi Mỹ rút quân đang đặt các biện pháp bảo vệ pháp lý quan trọng cho phụ nữ vào tình trạng mất hiệu lực.

Người phụ nữ Afghanistan phải di tản cùng con gái ở thành phố Mazar-e-Sharif ở miền bắc Afghanistan vào đầu tháng 7 (Ảnh: AP)

Một nghiên cứu do Tổ chức Theo dõi Nhân quyền thực hiện cho thấy việc thực hiện kém hiệu quả của luật Xóa bỏ bạo lực đối với phụ nữ (EVAW) đã khiến nhiều phụ nữ và trẻ em gái bị cản trở khỏi sự an toàn và công lý ở Afghanistan.

EVAW vốn là đạo luật có hiệu lực từ năm 2009 được xác nhận lại vào năm 2018. Luật đã hình sự hóa 22 hình thức lạm dụng đối với phụ nữ chẳng hạn như cưỡng bức, ép buộc kết hôn, ngăn cản phụ nữ không được đi học hoặc đi làm… Tuy nhiên, khi có hiệu lực, đạo luật này đã vấp phải sự phản ứng dữ dội từ những người có tư tưởng bảo thủ trong cơ quan tư pháp và Quốc hội Afghanistan. Thậm chí hiện nay, vấn đề thực thi luật còn gặp khó khăn hơn nữa do sự kiểm soát của Taliban.

Theo các nghiên cứu mới đây của cảnh sát nước này, công tố viên hoặc thẩm phán thường không khuyến khích phụ nữ gửi đơn khiếu nại và buộc họ phải theo đuổi hướng hòa giải trong gia đình hoạc hòa giải với chính người chồng đã bạo hành họ. Các nhà nghiên cứu nêu rõ: “Đối với những phụ nữ bị lạm dụng, chịu áp lực gia đình, phụ thuộc tài chính… họ sau khi nộp đơn khiếu nại thường có tâm lý bị trả thù. Bao gồm cả nỗi sợ mất con. Chính việc này cũng đã gây nhiều cản trở trong việc điều tra các sự việc”.

Tại quốc gia chịu ảnh hưởng bởi chiến sự và một số tư tưởng bảo thủ, nhiều phụ nữ hoặc trẻ em gái sau khi quyết định nộp đơn kiện theo luật EVAW phải đối mặt với rủi ro về mất an toàn. Trong các sự việc liên quan đến bạo lực đến từ một thành viên nam trong gia đình (thường là chồng), cảnh sát sẽ không khuyến khích nạn nhân là phụ nữ nộp đơn kiện mà tìm cách gây áp lực để cô ấy buộc phải hòa giải.

“Một phụ nữ ở Herat thường xuyên bị chồng đánh đập. Khi cô ấy phàn nàn, cha mẹ của kẻ đó đã nói với cô rằng người chồng có quyền làm như vậy. Thậm chí, nếu có một người phụ nữ bị cha và chồng đánh đập liên tục, khi nộp đơn kiện, công tố viên và luật sư đã yêu cầu cô trở về nhà và chấp nhận sự việc như một lẽ “hy sinh vì con cái”, một nhà nghiên cứu chỉ rõ.

Báo cáo của các nhà hoạt động nhân quyền cũng chỉ ra rằng, phụ nữ ở Afghanistan thường không được tiếp cận với luật sư. Trong khi đó, việc cảnh sát từ chối bắt giữ nghi phạm là một trong những lý do phổ biến nhất khiến các vụ án không đi đến đâu và thủ phạm thoát khỏi vòng lao lý.

Một vấn đề đáng lo ngại hơn là nhiều phụ nữ và trẻ em gái ở quốc gia Hồi giáo này đến trình báo về bạo lực tình dục và các hình thức phạm tội khác. Họ cho rằng mình đang phải chịu đưng hành vi vô nhân đạo là “kiểm tra trinh tiết”. Việc này được Liên Hiệp Quốc coi là vi phạm nghiêm trọng nhân quyền.

“Để hạn chế việc vi phạm nhân quyền, điều quan trọng là các đối tác quốc tế của Afghanistan phải tiếp tục cung cấp và hỗ trợ tài chính và duy trì sự hiện diện chính trị đáng kể để thực hiện các cải cách pháp lý nhằm đảm bảo sự bảo vệ phụ nữ khỏi bạo lực trong và ngoài gia đình”, Patricia Gossman, giám đốc khu vực châu Á tại Tổ chức Theo dõi Nhân quyền nêu rõ.

ĐÌNH TOÁN (Theo The Independent)