VHO- Đến năm 2045, huyện đảo Lý Sơn (Quảng Ngãi) sẽ tiến hành cải táng, quy tập toàn bộ 18.000 ngôi mộ trên đảo nằm rải rác trong khu dân cư và đất sản xuất. Đây là việc làm cần thiết để tiết kiệm quỹ đất, bảo vệ môi trường, phát triển du lịch và nâng cao chất lượng sống của người dân địa phương.

 Tiên phong tổ chức cải táng theo hình thức hỏa táng, văn minh hơn về quy cách, sạch sẽ hơn về môi trường và nhân văn hơn về tâm linh ở Lý Sơn có tộc họ Đặng. Vào năm 2022, sau khi thực hiện các nghi lễ chính theo phong tục Phật giáo, tộc họ này đã tiến hành thủ tục cất bốc 15 ngôi mộ được chôn cất cách đây từ 40 năm đến hơn 200 năm trên đất sản xuất, hỏa táng bằng phương thức thủ công. Sau đó, tro cốt được an trí trong chùa Hải Lâm trên đảo.

Lý Sơn sẽ cải táng 18.000 ngôi mộ nằm rải rác trong khu dân cư và đất sản xuất

Ông Đặng Thanh Hải, người của tộc họ Đặng cho hay: “Khi huyện phát động di dời mồ mả bằng hình thức hỏa táng, chúng tôi thấy đó là việc làm có lợi cho xã hội, giúp môi trường trong xanh, sạch, đẹp hơn. Mong rằng, từ sự tiên phong của họ Đặng, nhiều gia đình ở địa phương sẽ thực hiện theo”.

Trên thực tế, hàng nghìn ngôi mộ bủa vây đường dẫn vào thắng cảnh chùa Đục và di tích quốc gia núi lửa Giếng Tiền trên đảo Lý Sơn. Mồ mả được xây cất không theo quy hoạch khiến lối vào danh sơn kỳ vĩ này bị thu hẹp dần qua năm tháng, không gian dành cho du khách chụp ảnh, thưởng ngoạn cảnh đẹp cũng bị hạn chế. Nhiều người đã tỏ ra e ngại và tiếc nuối khi tiếp cận danh thắng.

Chị Hoàng Diệu, du khách TP Hà Nội cho biết: “Tôi thấy thiên nhiên ở đây tươi đẹp và hùng vĩ, nhưng rất tiếc khi xung quanh có quá nhiều mồ mả. Tôi nghĩ nếu có thể quy hoạch về một chỗ thì sẽ làm cho cảnh quan đẹp và văn minh hơn”.

Huyện đảo Lý Sơn có diện tích gần 10 km², dân số khoảng 22.000 người, địa hình tương đối bằng phẳng, không có sông ngòi lớn, có độ cao trung bình từ 20-30m so với mực nước biển, với 5 hòn núi dạng bát úp được hình thành do hoạt động của núi lửa. Theo thống kê của UBND huyện, Lý Sơn có khoảng 18.000 ngôi mộ, trong đó có hàng nghìn mộ chôn cất xen lẫn khu dân cư, cánh đồng hành tỏi, gần điểm di tích. Ô nhiễm môi trường đang hiện hữu. Do đó, vào tháng 1.2022, Lý Sơn đã phát thông báo đóng cửa 7 nghĩa trang cũ và yêu cầu người dân thực hiện việc chôn cất về nghĩa trang tập trung nhằm bảo vệ môi trường, cảnh quan trên đảo.

Chủ tịch UBND huyện Lý Sơn Phạm Thị Hương cho biết, UBND huyện giao Ủy ban MTTQ huyện, các hội, đoàn thể tuyên truyền, vận động các hộ gia đình, dòng họ, cộng đồng dân cư đồng tình, tích cực, tự giác thực hiện việc cải táng, di dời, quy tập các ngôi mộ đang nằm rải rác trên các đồng ruộng, khu dân cư, khu vực di tích, danh lam thắng cảnh. Hiện huyện đã xây dựng xong Đề án quy tập các nghĩa địa về một khu tập trung và xây dựng lò hỏa táng, trình UBND tỉnh và các ban, ngành liên quan. Để thực hiện được Đề án, ngoài kinh phí xây dựng lò hỏa táng, UBND huyện còn xây dựng mức hỗ trợ cải táng, di dời các phần mộ. Bà Phạm Thị Hương thông tin thêm, mục tiêu của Đề án là đến năm 2045 sẽ cải táng toàn bộ 18.000 ngôi mộ trên đảo, khuyến khích người dân sử dụng hình thức hỏa táng người mới mất.

“Diện tích đảo nhỏ, nguồn nước khai thác dần cạn kiệt, mà việc mai táng có tính chất dày đặc như vậy thì ít nhiều cũng gây ô nhiễm nguồn nước, ảnh hưởng đến giống nòi và sức khỏe của bà con. Ngoài ra, việc chôn cất rải rác chiếm diện tích rất lớn, vì vậy nguồn lực dành cho phát triển du lịch và các lĩnh vực khác sẽ bị giới hạn lại. Tộc họ Đặng tiên phong hỏa táng hài cốt, được xem là sự đột phá của hệ thống chính trị huyện Lý Sơn trong việc tuyên truyền, vận động người dân cùng thực hiện”, bà Hương nói.

Với một huyện đảo ít đất, đông người và đang nỗ lực trở thành trung tâm du lịch biển đảo theo định hướng tại Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 3.11.2022 của Bộ Chính trị thì đây là giải pháp phù hợp. Trên địa bàn Lý Sơn có nhiều ngôi chùa, nhưng hiện chùa Hải Lâm là chùa duy nhất có khu thờ, lưu trữ tro cốt. Do đó, UBND huyện sẽ vận động các chùa có không gian xây dựng thêm khu thờ tự, lưu giữ tro cốt sau cải táng, hỏa táng.

Theo Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi Đặng Văn Minh, UBND tỉnh sẽ hỗ trợ có mục tiêu để Lý Sơn sớm thực hiện Đề án quy tập các nghĩa địa nằm rải rác về một khu tập trung và xây dựng lò hỏa táng với mục đích tạo điều kiện để huyện phát triển du lịch trong thời gian tới. Huyện cũng tăng cường tuyên truyền để người dân nắm bắt chủ trương này vì lợi ích chính đáng người dân trên đảo. 

NHƯ ĐỒNG