VHO - Chiều ngày 26.9, tại TP.Đông Hà, Bộ Ngoại giao phối hợp với UBND tỉnh Quảng Trị tổ chức trang trọng Lễ kỷ niệm 50 năm lãnh tụ Cuba Fidel Castro đến thăm vùng giải phóng miền Nam Việt Nam tại Quảng Trị (9.1973 - 9.2023).

Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Trương Thị Mai phát biểu tại lễ kỷ niệm

Lễ kỷ niệm có sự tham dự của Chủ tịch Quốc hội Chính quyền Nhân dân Cuba Esteban Lazo Hernandez cùng các lãnh đạo cấp cao Đảng và Nhà nước Cuba. Về phía Việt Nam, có Ủy biên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Trung ương Đảng Trương Thị Mai; Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn; lãnh đạo Bộ Ngoại giao và các Bộ, ngành, lãnh đạo và đông đảo nhân dân tỉnh Quảng Trị…

Chủ tịch Quốc hội Chính quyền Nhân dân Cuba Esteban Lazo Hernandez bày tỏ xúc động sâu sắc khi được đến Quảng Trị thăm lại những nơi mà lãnh tụ Fidel đã đến, cũng như dự lễ kỷ niệm trang trọng này.

Ông Esteban Lazo Hernandez đã ôn lại những dấu mốc lịch sử từ khi Fidel Castro đến thăm Việt Nam cũng như mối quan hệ hợp tác toàn diện giữa hai Đảng, Nhà nước Việt Nam và Cuba. Khi nói đến mối quan hệ anh em mẫu mực giữa Cuba và Việt Nam, một hình ảnh khiến cho điều đó trở thành bất tử là Fidel vui mừng phất cao lá cờ của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam tại cao điểm 241, cách địch chỉ vài km. Và câu nói bất hủ “Vì Việt Nam chúng tôi sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình”, biểu tượng đích thực của mối quan hệ chặt chẽ đoàn kết chúng ta.

Fidel là người đứng đầu Chính phủ đầu tiên và duy nhất đến vùng mới giải phóng, khi vùng đất còn đang cháy bỏng vì sức nóng của các trận chiến, có những phần tử thân cận địch và quân Mỹ vẫn đang ném bom miền Bắc. Tin tức về sự hiện diện của lãnh tụ Cuba Fidel Castro lan truyền khắp thế giới và ngay cả các phương tiện truyền thông đối nghịch và thù địch cũng buộc phải đưa tin, góp phần phổ biến hơn nữa bước tiến không thể ngăn cản của các lực lượng vũ trang giải phóng và tăng cường tình đoàn kết quốc tế vốn đã vững chắc và ngày càng lớn mạnh.

Chủ tịch Quốc hội Chính quyền Nhân dân Cuba Esteban Lazo Hernandez phát biểu tại lễ kỷ niệm

Chủ tịch Quốc hội Chính quyền Nhân dân Cuba Esteban Lazo Hernandez cho biết: Kể từ lần đầu tiên Fidel đến vùng đất anh hùng này, người dân Cuba chúng tôi luôn giữ những kỷ niệm khó quên. Các sáng kiến, dự án kinh tế- xã hội được triển khai để hỗ trợ nhân dân Việt Nam khôi phục đất nước, như: Khách sạn Thắng Lợi tại Hà Nội; Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam- Cuba tại Đồng Hới; đường Xuân Mai- Sơn Tây; các chuyến gử gia súc, gia cầm để nhân giống ở Việt Nam... Rồi, thiết bị và chuyên gia cũng đến Việt Nam theo quyết định của Cuba để hỗ trợ xây dựng lại một đoạn đường Hồ Chí Minh, con đường mà chiến sĩ và vật tư từ Bắc vào Nam tránh bom đạn của đế quốc cho đến chiến thắng ngày 30.4.1975.

Trong quan hệ song phương chúng ta, di sản của Chủ tịch Fidel Castro và Chủ tịch Hồ Chí Minh là rất đặc biệt như Bác Hồ đã nói; Bản sắc đạo đức tương tự cũng bắt nguồn từ hai dân tộc chúng ta cũng có bản sắc đạo đức tương tự, mặc dù Cuba và Việt Nam nằm ở hai bán cầu.

“Mối quan hệ của chúng ta là mẫu mực và trở thành một biểu tượng của thời đại, như Fidel đã bày tỏ. Sự trao đổi thường xuyên và hợp tác truyền thống giữa hai Đảng Cộng sản, Chính phủ và nhân dân hai nước, dựa trên sự tin cậy chính trị, thẳng thắn và ở cấp cao, nhằm tận dụng tốt hơn kinh nghiệm của mỗi bên trên con đường xây dựng xã hội chủ nghĩa. Chúng ta sẽ gìn giữ cho các thế hệ hiện tại và tương lai những truyền thống đoàn kết và tình anh em chúng ta”, Chủ tịch Quốc hội Chính quyền Nhân dân Cuba nhấn mạnh.

Các đại biểu dự lễ kỷ niệm 50 năm lãnh tụ Cuba Fidel Castro đến thăm vùng giải phóng miền Nam Việt Nam tại Quảng Trị

Cách đây 50 năm, chỉ 8 tháng sau khi Hiệp định Paris về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam được ký kết, Fidel Castro, Bí thư Thứ nhất Ban Chaaos hành Trung ương Đảng Cộng sản Cuba, Thủ tướng nước Cộng hòa Cuba đã dẫn đầu Đoàn đại biểu Đảng, Nhà nước Cuba đến thăm vùng giải phóng miền Nam Việt Nam tại “đất lửa” Quảng Trị.

Sáng ngày 14.9.1973, Chủ tịch Fidel Castro, Thủ tướng Phạm Văn Đồng và Đoàn đại biểu Cuba đã đến Đồng Hới (Quảng Bình), mở đầu cho chuyến thăm lịch sử của vị nguyên thủ nước ngoài đầu tiên đến vùng giải phóng miền Nam Việt Nam sau Hiệp định Pari. Đoàn đã vượt sông Nhật Lệ, điểm “huyết mạch” giao thông đặc biệt trên tuyến Quốc lộ 1A, là chảo lửa hứng chịu nhiều trận ném bom, đánh phá tàn khốc để đến thăm Vĩnh Linh (Quảng Trị). Tại đây, Fidel Castro đã gặp gỡ những anh hùng của “đất thép” và nghỉ lại một đêm, chia sẻ sâu sắc tinh thần quả cảm, sự hi sinh to lớn của quân và dân Quảng Trị.

Ngày 15.9.1973, Fidel Castro và Đoàn đã vượt sông Bến Hải đến thăm vùng giải phóng Quảng Trị. Bất chấp nguy hiểm, với ngổn ngang đạn pháo, mùi thuốc súng, ông đã xuống xe đi bộ thăm Đông Hà rồi lên Cam Lộ. Tại cao điểm 241- nơi từng là cứ điểm mạnh của địch về vũ khí, lãnh tụ Cuba Fidel Castro đã dự cuộc mit-tinh trọng thể với nhân dân các huyện Gio Linh, Cam Lộ, Triệu Phong, Hướng Hóa, Hải Lăng cùng các đơn vị tiêu biểu của lực lượng vũ trang. Trong buổi mit-tinh ấy, Fidel Castro đã phất cao lá cờ của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam và nói “Các đồng chí hãy đem lá cờ bách chiến, bách thắng này cắm giữa Sài Gòn”. Và chưa đầy hai năm sau, điều đó đã trở thành sự thật.

Trong hành trình tại Quảng Trị, lãnh tụ Cuba Fidel Castro cũng đã đến thăm căn cứ quân sự Dốc Miếu- cứ điểm quan trọng nhất của phòng tuyến Mac Namara; thăm Tiểu đoàn 8 đơn vị anh hùng; đi dọc Quốc lộ 9, vị trí chiến lược cắt ngang Trường Sơn; thăm trụ sở và gặp mặt các đại diện của Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam ở huyện Cam Lộ...

Trao giải cuộc thi vẽ tranh "Thiếu nhi Việt Nam- Cuba thắm tình đoàn kết"

Đọc diễn văn tại Lễ kỷ niệm, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Trị Lê Quang Tùng nhấn mạnh: Nhắc đến Cuba, trong tâm khảm của mỗi người dân Việt Nam nói chung và người dân Quảng Trị nói riêng không bao giờ quên câu nói bất hủ của cố lãnh tụ Fidel Castro “Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình!” và hình ảnh Fidel, vị lãnh đạo nước ngoài đầu tiên và duy nhất đến thăm Việt Nam và vùng giải phòng miền Nam tại Quảng Trị tháng 9.1973.

Phát biểu tại Lễ kỷ niệm, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Trương Thị Mai khẳng định: Chuyến thăm của Chủ tịch Fidel Castro và Đoàn đại biểu Cuba đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử quan hệ hai nước. Đó là sự cổ vũ to lớn cho cuộc đấu tranh chính nghĩa của Nhân dân miền Nam Việt Nam trong giai đoạn mới; thể hiện niềm tin tuyệt đối vào chiến thắng và là nguồn động viên mãnh liệt cho Cách mạng Việt Nam, là biểu tượng của Chủ nghĩa xã hội cách mạng, tình đoàn kết quốc tế trong sáng, cao đẹp của Cuba và Việt Nam.

Đã năm thập kỷ đi qua, nhưng mãi mãi đất nước Việt Nam, nhân dân Việt Nam sẽ không bao giờ quên câu hỏi bất hủ “Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình” của Chủ tịch Fidel. Giữ gìn, vun đắp mối quan hệ thủy chung, trước sau không chỉ thể hiện đạo lý “uống nước nhớ nguồn”, mà còn là tình cảm, trách nhiệm của đất nước và Nhân dân Việt Nam...

Chương trình nghệ thuật "Việt Nam- Cuba: Những dấu ấn lịch sử"

“Kỷ niệm chuyến thăm lịch sử của Chủ tịch Fidel Castro là dịp để chúng ta tiếp tục khẳng định mối quan hệ hữu nghị đặc biệt Việt Nam- Cuba; mối quan hệ vượt qua các giới hạn thông thường, được tôi luyện, thử thách  qua thăng trầm lịch sử và những thời khắc khó khăn nhất của mỗi nước”, bà Trương Thị Mai nhấn mạnh.

Tại Lễ kỷ niệm, các đại biểu đã cùng xem lại clip thước phim và những bức ảnh quý giá về lãnh tụ Cuba Fidel Castro khi đến thăm vùng giải phóng miền Nam Việt Nam tại tỉnh Quảng Trị tháng 9.1973. Đồng thời, cùng giao lưu với các nhân chứng lịch sử: ông Nguyễn Xuân Phong- nguyên Vụ trưởng Vụ Châu Mỹ (Bộ Ngoại giao Việt Nam), là người trực tiếp phiên dịch cho lãnh tụ Cuba tại Quảng Trị; bà Hoàng Thị Chẩm (74 tuổi, trú tại huyện Gio Linh), là nữ du kích đã vinh dự bắt tay đón chào Chủ tịch Fidel Castro khi ông đến thăm Dốc Miếu...

Chương trình nghệ thuật tại Lễ kỷ niệm 50 năm lãnh tụ Cuba Fidel Castro đến thăm vùng giải phóng miền Nam Việt Nam tại Quảng Trị

Trong khuôn khổ Lễ kỷ niêm, Bộ VHTTDL phối hợp với Bộ Ngoại giao và UBND tỉnh chỉ đạo tổ chức chương trình nghệ thuật “Việt Nam- Cuba: Những dấu ấn lịch sử”. Chương tình nghệ thuật do Nhà hát nghệ thuật Đương đại Việt Nam dàn dựng và biểu diễn. Các tiết mục nghệ thuật, như: Chào Việt Nam; Người bạn Cuba trên đường Hồ Chí Minh; Cô giao liên; Bài ca thống nhất; Rock Quảng Trị- Quảng Trị xuân, cho đến những tiết mục sôi động Cuba tươi đẹp, Rico Vacilon… được thể hiện qua những giọng ca trữ tình, ngọt ngào, sâu lắng cùng với những vũ điệu sôi động đã đưa người xem cảm nhận tình cảm gắn bó sâu sắc giữa Việt Nam và Cuba trên nền tảng mối quan hệ bền vững đã được lãnh tụ Fidel Castro đặt nền móng; cảm nhận được những đổi thay, phát triển của Việt Nam và Cuba trong thời đại mới…

Dịp này, Bộ Ngoại giao, UBND tỉnh Quảng Trị và Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh cũng trao giải cuộc thi vẽ tranh với chủ đề “Thiếu nhi Việt Nam- Cuba thắm tình đoàn kết”. Ban Tổ chức đã trao 2 giải Nhất, 6 giải Nhì và 12 giải Ba cho các học sinh khối Tiểu học và Trung học cơ sở.

Chiều cùng ngày, Thông tấn xã Việt Nam phối hợp với Hãng thông tấn Prensa Latina của Cuba và UBND tỉnh Quảng Trị tổ chức khai mạc trưng bày ảnh chủ đề “Mãi sắt son nghĩa tình Việt Nam - Cuba”. 

SƠN THÙY; ảnh: HOÀNG LÊ