Menu
  1. Chính trị
  2. Văn hóa
  3. Nghệ thuật
  4. Giải trí
  5. Du lịch
  6. Thể thao
  7. Gia đình
  8. Kinh tế
  9. Ẩm thực
  10. Đời sống
  11. Nhịp sống số
  12. Pháp luật
  13. Thế giới

Văn hóa

28 Tháng Ba 2024

Khánh Hòa: Cây dầu đôi và dấu tích thời kỳ lịch sử bi hùng

Thứ Ba 16/11/2021 | 11:31 GMT+7

VHO -Cao khoảng 30m, cây dầu đôi như “gã khổng lồ” hiên ngang giữa Ngã 3 Thành thuộc thị trấn Diên Khánh (Khánh Hòa). Cây một gốc hai thân to lớn, cành lá xum xuê che phủ bóng mát cho cả quảng đường, do đó người xưa  gọi là cây dầu đôi. Cây dầu đôi có từ bao giờ cho đến nay vẫn chưa có tài liệu xác định, nhưng xác nhận của các vị cao niên thì cách đây hàng trăm  năm nó đã xuất hiện. Cây dầu đôi  hiện nay, vừa là dấu tích, chứng tích, nhân chứng lịch sử của một thời lịch sử bi hùng.

Từ dấu tích của phong trào Cần Vương

Từ thành phố Nha Trang theo đường 23/10 khoảng 10km tới Ngã 3 Thành (thuộc thị trấn huyện Diên Khánh, Khánh Hòa) ai cũng có thể trông thấy cây dầu đôi uy nghi bên cạnh miếu thờ Bình Tây Đại tướng quân Trịnh Phong. Cây dâu đôi là dấu tích duy nhất còn sót lại của rừng Dầu già hàng trăm năm trước. Dưới Phong trào Cần Vương một thời, quân dân khu vực Thành cổ Diên Khánh đã dựa vào rừng để chống Pháp. Chính cây cổ thụ này là tên gọi chung cho cả vùng đất xung quanh  “cây dầu đôi”. Đồng thời, nó cũng là tên của ngôi miếu nằm ngay bên cạnh: Miếu cây dầu đôi (thờ vị tướng tài ba, dũng cảm, gan dạ Trịnh Phong nên miếu thờ này con có tên gọi khác là miếu Trịnh Phong).

Cây dầu đôi hàng trăm năm tuổi nhìn từ hướng nga 3 Thành về thành phố Nha Trang

Theo ông Nguyễn Văn Tròn, một vị cao niên ở Diên Khánh có ông nội từng tham gia Phong trào Cần Vương kể rằng: “Ông nội tôi, rồi cha tôi kể lại cho chúng tôi ông Trịnh Phong ở làng Phú Vinh, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa, là một hào sĩ có uy tín trong vùng. Ông từng đỗ võ cử dưới triều Tự Đức nhà Nguyễn và làm quan đến chức Đề đốc. Năm 1885, hưởng ứng chiếu Cần Vương của nhà vua yêu nước Hàm Nghi sau khi kinh đô Huế thất thủ, nhiều thân hào nhân sĩ Khánh Hòa đứng lên chống Pháp, tôn xưng Trịnh Phong làm Bình Tây Đại tướng quân hợp cũng hai bậc sĩ phu Trần Đường và Nguyễn Khanh lãnh đạo cuộc khởi nghĩa. Quân dân Khánh Hòa đều đồng lòng đứng dưới cờ nghĩa quân. Bình Tây Đại tướng quân Trịnh Phong là người lãnh đạo nghĩa quân cao nhất tỉnh Khánh Hòa lúc đó, trực tiếp trấn thủ và chỉ huy Quân khu Nam, đóng đại bản doanh tại Thành cổ Diên Khánh, chủ yếu dựa vào vùng rừng núi hiểm trở chống giặc. Ông đã nhiều lần lãnh đạo nhân dân nghênh chiến với quân Pháp. Nhưng cũng như những cuộc khởi nghĩa Cần Vương khác, cuối cùng trước thế áp đảo lớn của thực dân Pháp, thủ lãnh Trịnh Phong buộc phải rút quân vào vùng rừng già Diên Khánh để bảo toàn lực lượng. Không khuất phục được Trịnh Phong, thực dân Pháp lùng xục bắt rồi giết Trịnh Phong bêu đầu ông tại cây dầu đôi.

Theo các vị cao niên ở Diên Khánh cho biết: “Trước đây vùng Ngã 3 Thành bạt ngàn rừng Dầu, rộng hàng chục ha, chính vì vậy, các cuộc đấu tranh của Bình Tây đại tướng quân Trịnh Phong lúc đầu dành được kết quả tốt, kéo dài được lâu một phần là do rừng bao bọc, che chở. Cây dâu đôi bây giờ là cây duy nhất còn sót lại của rừng già hàng trăm năm trước”.

Biển di tích cây dầu đôi, nơi Mặt trận Nha Trang - Khánh Hòa lãnh đạo nhân dân nổi dậy đánh đuổi thực dân Pháp giải phóng Nha Trang

Cũng tại vùng đất có cây dầu đôi chúng tôi được nghe nhiều câu chuyện về ông Trịnh Phong hiển linh bên cạnh miếu thờ chống giặc; bác sĩ Yessin đến khai phá vùng đất Đà Lạt, mỗi lần đi qua cây dầu đôi phải vào miếu Trịnh Phong cúi mình khấn xin, thắp hương khấn tạ… Mỗi câu chuyện đều giải thích về nguồn gốc và sự linh thiêng của Miếu thờ Trịnh Phong, cùng cây dầu đôi hàng trăm năm tuổi. Hiện nay, trong miếu bên cạnh cây dầu đôi có các bài vị và câu đối ca ngợi công lao Bình Tây Đại tướng quân Trịnh Phong cùng những nhà yêu nước hy sinh trong phong trào Cần Vương ở Khánh Hòa. Theo đó, sử sách có ghi lại:  Đầu thế kỷ XX, khi hai ông vua nhà Nguyễn là Thành Thái và Khải Định từng dừng chân vào miếu chiêm bái và sắc phong ngôi miếu là “Đại đức khôi tinh”.

Đến cuộc nổi dậy giải phóng Nha Trang năm 1975

Theo lịch sử Huyện đội Diên Khánh: Năm 1975, trước khi nhận lệnh giải phóng Diên Khánh, Huyện đội có chưa đầy một tiểu đội. Tỉnh đội phải bổ sung thêm một tiểu đội nữa. Lúc này, đồng chí Nguyễn Hồng Lới làm Huyện đội trưởng, lực lượng của ta bấy giờ chia làm 2 vùng: vùng 1 (khu vực Diên Điền) xuống Vĩnh Phương có 1 tiểu đội; vùng 2 (khu vực Diên Sơn) có 1 tiểu đội. Vũ khí trang bị cho chỉ huy có súng ngắn và AK, chiến sĩ có AK và đạn dược đủ chiến đấu 3 ngày liền. Nhiệm vụ của Huyện đội là kìm chân và tiêu hao sinh lực địch, để bộ đội chủ lực ta tiêu diệt. Lực lượng địch lúc này còn rất đông và mạnh, chúng đóng quân trong làng. Khu vực cây dầu đôi bây giờ và  khu vực Am Chúa cửa ngõ của thành phố Nha Trang luôn có rất đông lính ngụy chốt giữ.

Miếu thờ Bình Tây Đại tướng quân Trịnh Phong bên cạnh cây dầu đôi

Nhận nhiệm vụ giải phóng Nha Trang đối với lực lượng vũ trang của huyện Diên Khánh trở nên cấp thiết và bất ngờ . Nhiều người còn băn khoăn, vì lực lượng ta mỏng, trong khi lực lượng địch chưa suy giảm. Nhưng với quyết tâm chiến lược là giải phóng quê hương nên mọi người đều phấn chấn. Đêm 1.4.1975, trời mưa rất to. Lực lượng Huyện đội đóng quân ở gộp Cây Gạo (Diên Điền) chờ bắt liên lạc với bên trong. Lúc bấy giờ, các đội công tác cũng đã “ém quân” trong làng hoặc nằm yên bên ngoài chờ lệnh xuất phát. Tuy nhiên, trong đêm 1.4, toàn bộ quân ngụy trong làng và các khu vực khác đã vứt súng bỏ chạy. Bộ máy ngụy quyền cũng đã rệu rã khi nghe tin quân chủ lực ta hùng dũng kéo về Nha Trang sau khi Buôn Ma Thuột thất thủ. Hôm sau (2.4.1975), các đội công tác vào làng trước, sau đó đến lượt Huyện đội nhập làng trong tiếng reo hò, cổ vũ của quần chúng. Lúc bấy giờ, tình hình ở Diên Khánh, đặc biệt là Thành cổ Diên Khánh rất hỗn loạn. Nhiều người rủ nhau đi cướp gạo tại Trại lính Trung Dũng. Một số thanh niên lấy súng của lính vứt bỏ bắn loạn xạ, tạo ra cảnh hỗn loạn chưa từng có. Lực lượng Huyện đội lúc này chuyển sang ổn định trật tự, bảo đảm trị an, củng cố lực lượng dân quân du kích sau khi tiếp quản chính quyền. Khu vực Diên Điền vẫn còn một số tên ác ôn chưa chịu ra đầu thú, ta đã vận động ra hàng để nhận được khoan hồng của chính quyền cách mạng.

 Quân đoàn 3 tiến vào Nha Trang, từ Ngã 3 Thành nơi có cây dầu đôi, chốt ngụy quân ở đây cũng đã tháo chạy. Quân chủ lực phối hợp với bộ đội địa phương, đánh tốc thẳng vào Nha Trang, chỉ trong ngày 2.4.1975 Bộ đội ta đã giải phóng Nha Trang. Những ngày sau, bộ đội ta kêu gọi lính ngụy giao nộp vũ khí, đưa đón những người tị nạn hồi cư. Hiện nay, cây dầu đôi và ngôi miếu cổ vẫn luôn có một vị thế riêng biệt, mang vẻ đẹp “độc nhất vô nhị” của tạo hóa và con người.

Di tích Thành cổ Diên Khánh công trình độc đáo bên cạnh gắn liền với quá trình hình thành, phát triển cây dầu đôi

Hàng trăm năm qua, cây dầu đôi cùng ngôi miếu thiêng chứng kiến bao cảnh máu lửa tang thương do chiến tranh gây ra trên đất này. Thành Diên Khánh chính là Sở Chỉ huy đầu não trực tiếp của mặt trận Nha Trang, mở đầu cuộc kháng chiến chống Pháp ở Nam Trung Bộ. Có lúc cây dầu đôi tưởng chừng bị xóa dấu vết, do đạn bom, do con người tác động. Nhưng lạ thay nó vẫn hiên ngang tồn tại, tiếp tục vươn lên và được nhân dân Diên Khánh bảo vệ, giữ gìn. Cây dầu đôi còn là dấu tích, chứng tích lịch sử một thời khai hoang giữ đất, là niềm tự hào của người dân xứ Trầm Hương trong công cuộc đấu tranh sinh tồn trước thiên nhiên khắc nghiệt lẫn các thế lực ngoại xâm.

                                                                                          XUÂN HƯỚNG

Print

Danh mục theo ngày

«Tháng Ba 2024»
T2T3T4T5T6T7CN
26
27
28
29
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
293031
1234567

© BÁO VĂN HÓA ĐIỆN TỬ
Cơ quan chủ quản: Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch
Giấy phép Báo điện tử số: 422/GP-BTTTT cấp ngày 19.8.2016
Bản quyền thuộc về Báo Văn hóa. Mọi hành động sử dụng nội dung đăng tải trên Báo điện tử Văn hóa tại địa chỉ www.baovanhoa.vn phải có sự đồng ý bằng văn bản của Báo điện tử Văn hóa.
Liên hệ quảng cáo: 024.8220036

Tổng Biên tập: NGUYỄN ANH VŨ

Phó tổng Biên tập: PHAN THANH NAM

Phó tổng Biên tập: NGUYỄN VĂN MƯỜI

Số 33 ngõ 294/2 Kim Mã, phường Kim Mã, quận Ba Đình, TP Hà Nội
Điện thoại: 024.38220036 - FAX: 024.38229302
Email: baovanhoa@fpt.vn

Close 2024 Bản quyền thuộc về Báo Văn hóa
Back To Top