Menu
  1. Chính trị
  2. Văn hóa
  3. Nghệ thuật
  4. Giải trí
  5. Du lịch
  6. Thể thao
  7. Gia đình
  8. Kinh tế
  9. Ẩm thực
  10. Đời sống
  11. Nhịp sống số
  12. Pháp luật
  13. Thế giới

Văn hóa

29 Tháng Ba 2024

Nghệ thuật Xòe Thái được UNESCO ghi danh

Thứ Tư 15/12/2021 | 19:06 GMT+7

VHO- 17 giờ 11 phút ngày 15.12.2021 (giờ Việt Nam) tại Phiên họp Uỷ ban Liên Chính phủ Công ước 2003 về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể lần thứ 16 của UNESCO diễn ra tại Paris, thủ đô nước Cộng hòa Pháp, di sản Nghệ thuật Xòe Thái của Việt Nam đã chính thức được UNESCO ghi danh vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Đây là một trong 48 hồ sơ được xem xét trong kỳ họp này.

Chứng kiến giây phút thiêng liêng khi Nghệ thuật Xòe Thái của Việt Nam chính thức được UNESCO ghi danh vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại

Chia sẻ với niềm vui của cộng đồng người Thái, Uỷ ban Liên Chính phủ Công ước 2003 của UNESCO về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể khẳng định sự tự hào với thành tích của Việt Nam, đồng thời ghi nhận Việt Nam đã chuẩn bị hồ sơ tốt.

Tại đầu cầu Việt Nam, lãnh đạo Bộ VHTTDL Việt Nam, lãnh đạo 4 tỉnh Điện Biên, Lai Châu, Sơn La và Yên Bái cùng đại diện cộng đồng người Thái 4 địa phương đã cùng chứng kiến giây phút thiêng liêng khi Nghệ thuật Xòe Thái của Việt Nam chính thức được UNESCO ghi danh vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. 

Hồ sơ đề cử di sản văn hóa phi vật thể Nghệ thuật Xòe Thái của Việt Nam được đánh giá đã chuẩn bị tốt

Theo Ủy ban Liên Chính phủ về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể, Hồ sơ đề cử di sản văn hóa phi vật thể Nghệ thuật Xòe Thái của Việt Nam đáp ứng đầy đủ 5 tiêu chí để ghi danh vào Danh sách di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại:

1.       Di sản Xòe Thái đi kèm cùng với âm nhạc của các nhạc cụ như tính tẩu, kèn loa, khèn bè, trống, chiêng, chũm chọe, pí pặp, bẳng bu, mák hính. Cộng đồng người Thái cùng nhau gánh vác trách nhiệm và có vai trò khác nhau trong việc tổ chức thực hành Xòe. Cả đàn ông và phụ nữ đều có thể là nhạc công trong các cuộc Xòe. Xòe được chuyển giao từ thế hệ này sang thế hệ khác trong cộng đồng tới tất cả mọi người với mọi lứa tuổi và giới tính khác nhau. Trẻ em học Xòe từ ông bà, cha mẹ. Các thầy cúng truyền dạy Xòe cho các con nuôi. Các nghệ nhân và những người thực hành Xòe còn truyền dạy trong các đội văn  nghệ, các trường phổ thông và trường nghệ thuật. Xòe phản ánh thế giới quan và vũ trụ quan của người Thái, được trình diễn vào dịp Tết đến xuân về, trong lễ hội, các cuộc vui, liên hoan. Xòe Thái cởi mở cho tất cả mọi người không kể tuổi tác, giới tính, địa vị xã hội, nghề nghiệp và tộc người. 

2.       Ở cấp độ địa phương, sự ghi danh nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của Xòe Thái, cũng như về di sản văn hóa nói chung của cộng đồng. Sự ghi danh sẽ thúc đẩy trách nhiệm trao truyền di sản giữa các thể hệ và thực hành di sản trong đời sống đương đại. Ở cấp độ quốc gia, sự ghi danh sẽ nâng cao nhận thức về giá trị và tầm quan trọng của những truyền thống vũ đạo tương tự trong các vùng khác ở Việt Nam. Sự ghi danh cũng sẽ tăng thêm niềm tự hào về bản bản sắc văn hóa và phát huy tinh thần đoàn kết giữa các dân tộc ở Việt Nam. Sự ghi danh khẳng định chính sách bảo vệ và tôn trọng các biểu đạt văn hóa. Ở cấp độ quốc tế, sự ghi danh sẽ nâng cao tầm nhìn về di sản văn hóa phi vật thể nói chung. Sự ghi danh tăng cường đối thoại giữa các đội văn nghệ và cộng đồng người Thái. Sự ghi danh cũng góp phần làm cho nhiều biểu đạt sáng tạo văn hóa được chú trọng.

3.       Các biện pháp bảo vệ được cộng đồng người Thái tiến hành một cách sâu rộng tại bốn tỉnh, nỗ lực của họ trong việc thành lập các đội văn nghệ và đóng góp cho công tác nghiên cứu và xuất bản sách về di sản. Các nghệ nhân truyền đạt tri thức về Xòe cho người học và nỗ lực khôi phục một số điệu Xòe. Chính phủ đã thông qua và sửa đổi, bổ sung Luật Di sản văn hóa, có cả một chương về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể. Chính phủ vinh danh các nghệ nhân và hỗ trợ về mặt tài chính, hợp tác tổ chức ngày hội văn hóa, hội diễn, và hội thi. Nhiều biện pháp bảo vệ được đề xuất, bao gồm truyền dạy thông qua hệ thống giáo dục chính quy và không chính quy, nghiên cứu, kiểm kê và tư liệu hóa. Tất cả các biện pháp đều có sự hợp tác với các nghệ nhân và người thực hành. Những người đại diện cộng đồng cũng tham gia vào quá trình xây dựng hồ sơ ghi danh và nhận diện, đề xuất các biện pháp bảo vệ.

4.       Hồ sơ đề cử thể hiện sự tham gia rộng rãi của cộng đồng trong nghiên cứu, tư liệu hóa và kiểm kê vào năm 2017-2018 và sau đó sửa lại hồ sơ vào năm 2019 và có sự tham gia của cộng đồng trong việc chỉnh sửa. Quá trình làm hồ sơ có sự tham gia của các cơ quan nhà nước, đặc biệt là các Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, kết hợp với đại diện của các đội văn nghệ ở các làng bản, huyện, thị trấn trong bốn tỉnh. Bản cam kết đồng thuận của cộng đồng được triển khai  rộng rãi, phản ánh sự tham gia đông đảo của các cộng đồng, nhóm người và cá nhân liên quan.

Các đại biểu và cộng đồng thực hành di sản Nghệ thuật Xòe Thái 

5.       Những thành tố khác nhau của di sản Xòe được đưa vào trong Danh mục kiểm kê quốc gia vào những năm 2014 và 2016. Di sản được đưa vào Danh mục kiểm kê của Ngân hàng dữ liệu của Viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia Việt Nam vào năm 2016. Ngân hàng dữ liệu được cập nhật hàng năm dựa vào những số liệu của các dự án di sản văn hóa phi vật thể trong Chương trình mục tiêu quốc gia với sự tham gia của cộng đồng địa phương.

Xòe là một loại hình vũ đạo của Việt Nam với những động tác biểu tượng cho các hoạt động của con người và được thực hành trong nghi lễ, văn hóa, đời sống, và công việc. Có ba loại Xòe: Xòe nghi lễ, Xòe vòng và Xòe trình diễn. Mặc dù các động tác múa đơn giản, nhưng Xòe là biểu trưng cho khát vọng về sức khỏe và hòa hợp của cộng đồng. Xòe được trao truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác trong gia đình, các đội văn nghệ, trường học. Xòe trở thành biểu tượng của lòng hiếu khách và như là một dấu ấn văn hóa quan trọng của người Thái ở Tây Bắc Việt Nam.

 Việc UNESCO ghi danh Nghệ thuật Xòe Thái của Việt Nam vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại khẳng định bản sắc văn hóa phong phú của dân tộc Việt Nam, sự gắn kết cộng đồng, đề cao tôn trọng đa dạng văn hóa, khuyến khích đối thoại giữa các cá nhân, các cộng đồng và các dân tộc khác nhau vì sự khoan dung, tình yêu và lòng bác ái đúng theo tôn chỉ và mục tiêu của Công ước 2003 về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể của UNESCO. Nghệ thuật Xòe Thái của Việt Nam thể hiện tình đoàn kết giữa các tộc người, tôn trọng thế giới quan tộc người theo mục tiêu của UNESCO; giúp nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của di sản các cộng đồng dân tộc không chỉ ở Việt Nam, mà còn ở nhiều quốc gia trên thế giới.

Thay mặt Bộ VHTTDL và cộng đồng thực hành Nghệ thuật Xòe Thái, Thứ trưởng Bộ VHTTDL Hoàng Đạo Cương và Bí thư Tỉnh ủy tỉnh Yên Bái Đỗ Đức Duy, đại diện cộng đồng và chính quyền các cấp đã phát biểu đáp từ và cam kết thực hiện các biện pháp cần thiết nhằm bảo vệ các giá trị của Nghệ thuật Xòe Thái, cám ơn Hội đồng thẩm định, các thành viên của Uỷ ban Liên Chính phủ, Ban thư ký đã làm việc tận tình để ghi danh di sản này của Việt Nam.

Thứ trưởng Bộ VHTTDL Hoàng Đạo Cương phát biểu tại chương trình chào mừng sự kiện

Ngay sau khi di sản được chính thức vinh danh, Bộ VHTTDL đã trang trọng tổ chức chương trình chào mừng sự kiện. Thứ trưởng Bộ VHTTDL Hoàng Đạo Cương nhấn mạnh, Xòe Thái được ghi danh trong Danh sách di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại sẽ làm tăng thêm nhận thức về tầm quan trọng của di sản trong việc kết nối giữa các cá nhân, cộng đồng người Thái và những dân tộc khác. Sự ghi danh càng làm tăng thêm lòng nhiệt tình của thành viên cộng đồng và người ngoài cộng đồng tham gia vào việc bảo vệ, gìn giữ và thực hành các điệu Xòe.

Theo Thứ trưởng, việc ghi danh cũng là cơ hội để Xòe ở các bản Mường Tây Bắc được mọi người trên khắp Việt Nam và quốc tế biết đến; nâng cao sự tôn trọng đối với sự sáng tạo của nhân loại trong việc thể hiện niềm khát vọng chung của con người về một cuộc sống bình an, vui vẻ, hạnh phúc.

“Để bảo vệ và phát huy giá trị của di sản văn hóa trong bối cảnh hiện nay, công việc cần làm là triển khai các hoạt động kiểm kê, tư liệu hóa, nhận diện giá trị, hiện trạng của di sản, tổ chức truyền dạy cho thế hệ trẻ, vinh danh nghệ nhân, nâng cao nhận thức của cộng đồng chủ thể nói riêng và xã hội nói chung về giá trị của di sản…”, Thứ trưởng Hoàng Đạo Cương phát biểu.

Bí thư Tỉnh ủy Yên Bái Đỗ Đức Duy phát biểu tại chương trình chào mừng

Bí thư Tỉnh ủy Yên Bái Đỗ Đức Duy đại diện các cộng đồng thực hành di sản Nghệ thuật Xòe Thái chia sẻ niềm vui, sự tự hào khi chứng kiến giây phút hai tiếng Việt Nam được xướng lên đầy trang trọng với các nghi thức đánh dấu sự kiện Nghệ thuật Xòe Thái của Việt Nam chính thức được UNESCO ghi danh.

“Sự kiện quan trọng này đã thêm một lần nữa khẳng định thế giới đã đánh giá cao giá trị bản sắc văn hóa các dân tộc Việt Nam nói chung và loại hình sinh hoạt văn hóa truyền thống đặc sắc của cộng đồng người Thái ở vùng Tây Bắc nói riêng, là niềm vinh dự, tự hào của cả nước nói chung, của nhân dân các dân tộc 4 tỉnh Yên Bái, Sơn la, Điện Biên, Lai Châu nói riêng”, ông Đỗ Đức Duy khẳng định.

Các nghệ nhân biểu diễn tại chương trình chào mừng sự kiện Nghệ thuật Xòe Thái được vinh danh

Bí thư Tỉnh ủy Yên Bái cho biết, sau sự kiện này, Yên Bái sẽ chủ động cùng các tỉnh Sơn La, Điện Biên và Lai Châu phối hợp đề xuất tổ chức Lễ đón nhận Bằng ghi danh Nghệ thuật Xòe Thái vào Danh sách di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại trong năm 2022; thực hiện chương trình hành động như đã cam kết trong Hồ sơ khoa học đệ trình UNESCO; đồng thời đề xuất Bộ VHTTDL tham mưu cho Thủ tướng Chính phủ ban hành các đề án, chương trình, kế hoạch cụ thể để tiếp tục bảo vệ và phát huy giá trị Nghệ thuật Xòe Thái. Từ đó, xây dựng, cụ thể hóa thành chương trình hành động của địa phương bằng những giải pháp cụ thể, vừa trước mắt, vừa lâu dài, với phương châm lấy người dân làm trung tâm, là chủ thể của các hoạt động, biến di sản thành tài sản phục vụ sự nghiệp phát triển kinh tế, văn hóa- xã hội của mỗi địa phương.

Các nghệ nhân biểu diễn tại chương trình chào mừng sự kiện Nghệ thuật Xòe Thái được vinh danh

Nghệ nhân Lò Văn Biến (Thị xã Nghĩa Lộ, tỉnh Yên Bái) trên sân khấu chương trình bày tỏ những cảm xúc đặc biệt khi ở tuổi 89, ông cùng cộng đồng người Thái ở 4 địa phương được chứng kiến giây phút thiêng liêng nhất: nghệ thuật xòe Thái được vinh danh. Nghệ nhân Lò Văn Biến cho biết sẽ tiếp tục bảo vệ di sản nghệ thuật xòe Thái, tiếp tục quảng bá, truyền dạy cho lớp trẻ niềm đam mê, tình yêu di sản. Để những giai điệu xòe Thái mãi mãi bay bổng và lan tỏa, xứng danh là di sản văn hóa đại diện nhân loại.

PHƯƠNG ANH, ảnh: TRẦN HUẤN

 

 

 

Print
Tags:

Danh mục theo ngày

«Tháng Ba 2024»
T2T3T4T5T6T7CN
26
27
28
29
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
3031
1234567

© BÁO VĂN HÓA ĐIỆN TỬ
Cơ quan chủ quản: Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch
Giấy phép Báo điện tử số: 422/GP-BTTTT cấp ngày 19.8.2016
Bản quyền thuộc về Báo Văn hóa. Mọi hành động sử dụng nội dung đăng tải trên Báo điện tử Văn hóa tại địa chỉ www.baovanhoa.vn phải có sự đồng ý bằng văn bản của Báo điện tử Văn hóa.
Liên hệ quảng cáo: 024.8220036

Tổng Biên tập: NGUYỄN ANH VŨ

Phó tổng Biên tập: PHAN THANH NAM

Phó tổng Biên tập: NGUYỄN VĂN MƯỜI

Số 33 ngõ 294/2 Kim Mã, phường Kim Mã, quận Ba Đình, TP Hà Nội
Điện thoại: 024.38220036 - FAX: 024.38229302
Email: baovanhoa@fpt.vn

Close 2024 Bản quyền thuộc về Báo Văn hóa
Back To Top