VHO- Mỗi người trên thế giới vào một thời điểm nào đó trong đời sẽ phải dùng thuốc để ngăn ngừa hoặc điều trị bệnh tật. Tuy nhiên, thuốc đôi khi gây ra tổn hại nghiêm trọng nếu việc bảo quản, kê đơn, cấp phát, sử dụng không đúng cách hoặc không được theo dõi đầy đủ.

Ngày 16.9, Bộ Y tế đã tổ chức lễ mít tinh hưởng ứng này An toàn người bệnh thế giới năm 2022 với chủ đề “Sử dụng thuốc an toàn - Không gây hại. Ngày 17.9 hằng năm là được chọn là Ngày an toàn người bệnh thế giới nhằm mục tiêu nâng cao nhận thức, sự tham gia của cộng đồng, và hướng tới sự đoàn kết hành động của các quốc gia thành viên để thúc đẩy an toàn và giảm thiểu tổn hại cho người bệnh.

Ông Lương Ngọc Khuê phát biểu tại Lễ mít tinh

Tại Lễ mít tinh, ông Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Khám, chữa bệnh (Bộ Y tế) cho biết, cảnh báo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho thấy, sự cố y khoa do chăm sóc không an toàn là 1 trong 10 nguyên nhân gây tử vong và tổn thương hàng đầu trên thế giới; Cứ 10 người bệnh, có tới 4 người bị tổn hại trong chăm sóc sức khỏe ban đầu và điều trị ngoại trú; Ít nhất 5 người bệnh chết mỗi phút do chăm sóc y tế không an toàn. Trong đó, có tới 50% nguyên nhân là phòng tránh được. Ngoài ra, có tới 14,3% chi phí tại bệnh viện là để điều trị hậu quả các sự cố y khoa gây ra.

Tại Việt Nam, từ năm 2019 đến tháng 8.2022 chỉ có 35% bệnh viện trên toàn quốc triển khai báo cáo sự cố y khoa (trong đó 60% là bệnh viện tuyến trung ương). Báo cáo cho thấy, sự cố gặp nhiều nhất là nhầm liều: chiếm 20% ở bệnh viện tuyến trung ương, 18,5% ở bệnh viện tỉnh, thành phố. Riêng bệnh viện tuyến quận huyện, sự cố gặp nhiều nhất (23,7%) là nhầm thuốc, và nhầm liều (10%).

Theo lãnh đạo Bộ Y tế, các hành vi sử dụng thuốc không an toàn và sự cố về sử dụng thuốc là những nguyên nhân hàng đầu gây ra tổn hại (có thể phòng tránh được) trong việc chăm sóc sức khỏe trên toàn cầu. Sự cố về sử dụng thuốc xảy ra khi hệ thống quản lý chất lượng yếu kém; các yếu tố chủ quan như nhân viên y tế mệt mỏi, điều kiện môi trường làm việc kém hay thiếu nhân lực đều ảnh hưởng tới an toàn sử dụng thuốc. Việc này có thể dẫn tới tổn hại nghiêm trọng cho người bệnh, gây tàn phế và thậm chí tử vong. Đại dịch Covid-19 kéo dài đã và đang làm trầm trọng thêm nguy cơ xảy ra sự cố về sử dụng thuốc và các tổn hại có liên quan đến thuốc.

Trong thời gian qua, Bộ Y tế đã ban hành nhiều văn bản góp phần nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh với quan điểm ”Lấy người bệnh làm trung tâm, nhân viên y tế là then chốt, an toàn cho người bệnh là ưu tiên số 1”, các văn bản hướng dẫn triển khai 6 mục tiêu an toàn người bệnh của Tổ chức Y tế thế giới như Bộ Tiêu chí chất lượng bệnh viện, Thông tư hướng dẫn phòng ngừa sự cố y khoa tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh và  nhiều văn bản về lĩnh vực An toàn trong công tác Dược lâm sàng… “Tuy nhiên, sự cố và các rủi ro luôn tiềm ẩn đối với mọi ngành nghề. Đặc biệt đối với dịch vụ y tế mang tính đặc thù, nguy cơ về sự cố y khoa luôn thường trực, trong đó có các sự cố liên quan đến bảo quản, kê đơn, cấp phát, sử dụng thuốc… Do đó, chiến dịch toàn cầu Ngày An toàn người bệnh thế giới năm nay ưu tiên hành động can thiệp sớm để ngăn ngừa các tổn hại cho người bệnh do các hành vi không an toàn liên quan đến thuốc. Những hành vi này bao gồm các tình huống nguy cơ trong chăm sóc, điều trị như dùng quá nhiều loại thuốc, dùng các loại thuốc nhìn giống nhau, đọc giống nhau (LASA). Chiến dịch sẽ tập trung đặc biệt vào tác động của đại dịch Covid-19 đối với an toàn sử dụng thuốc, liên quan đến sự gián đoạn nghiêm trọng việc cung cấp các dịch vụ y tế trong đại dịch”, lãnh đạo Bộ Y tế nhấn mạnh.

Q.HOA