VHO- Khoảng một năm trở lại đây, xuất hiện tình trạng nhiều phụ nữ dân tộc thiểu số ở vùng cao Nghệ An mang thai đến thời kỳ sắp sinh vượt biên sang bán con nơi xứ người. Đây thực chất là thủ đoạn buôn người kiểu mới với phương thức hết sức tinh vi, khiến cho lực lượng chức năng gặp nhiều lúng túng.

 Bản Đỉnh Sơn 1 (xã Hữu Kiệm), nơi có nhiều phụ nữ vượt biên sang Trung Quốc bán bào thai

 Ngày cuối năm, chúng tôi ngược lên huyện vùng cao Kỳ Sơn (Nghệ An) để tìm đến những gia đình có người vì nhẹ dạ cả tin đã đem bán đi giọt máu thân yêu của mình nơi xứ người.

Thủ đoạn buôn người mới

Xã Hữu Kiệm nằm sát quốc lộ 7 là một trong những nơi có nhiều phụ nữ mang thai 8, 9 tháng vượt biên giới sang Trung Quốc đẻ rồi bán con. Chị Lữ Thị K, 37 tuổi, bản Đỉnh Sơn 1, xã Hữu Kiệm khuôn mặt thêm hốc hác, nước da màu đồng hun thâm đen tím tái khi vừa sinh con ở xứ người mới trở về. Học đến khi chưa kịp biết hết con chữ, K bỏ theo mẹ lên rẫy rồi lấy chồng người cùng bản, sau đó liên tục lần lượt sinh ra 5 đứa trẻ. Đầu năm 2018, chị Lữ Thị K lại tiếp tục mang thai đứa con thứ 6. Chồng K lại nghiện rượu, suốt ngày say xỉn. Vòng đói nghèo khép kín, luẩn quẩn cứ bám lấy cuộc sống.

Chị Lữ Thị K ngậm ngùi kể: “Cuối tháng 8.2018, đến một phòng khám ở trung tâm huyện để siêu âm thì gặp một phụ nữ ở cùng xã tên là Lữ Thị Kh. Bà Kh đã nói tôi qua Trung Quốc để bán cái thai trong bụng với giá là 80 triệu đồng. Khi tôi nói lại với chồng, nghe đến tiền, trong hơi men, không đắn đo suy nghĩ người chồng lập tức gật đầu”. Đến ngày lên đường, Lữ Thị Kh dẫn K ra quốc lộ 7 đón xe đi Trung Quốc. Cùng đi chuyến với K còn có Lữ Thị Tr, 37 tuổi, ở bản Đỉnh Sơn 2, xã Hữu Kiệm đang mang thai con tháng thứ 8. Từ Nghệ An ra đến Móng Cái (Quảng Ninh) thì xuống xe, có một người đàn ông Trung Quốc chờ sẵn rồi nhanh chóng đưa lên thuyền vượt sông, qua bên kia biên giới. Đi thuyền chừng vài tiếng rồi tiếp tục đi hai chặng bằng ô tô mới dừng lại. Đây là lần đầu tiên K và Tr ra khỏi bản và sang xứ người. K và Tr sang đến nơi bà Kh dẫn tới, cả hai bị giam trong phòng, không được ra ngoài, không được tiếp cận người lạ. Ở gần một tháng, đến ngày sinh con, K và Tr được đưa đến bệnh viện. Đến bệnh viện rất xa, ô tô phải đi gần bốn giờ đồng hồ mới tới. Vừa vào bệnh viện thì bắt đầu chuyển đẻ. Vừa lọt lòng, chưa kịp nhìn mặt con, cho con bú thì họ chuyển con sang phòng khác, K chỉ kịp liếc nhìn con nhanh qua cánh cửa kính.

Nghỉ ngơi tại bệnh viện khoảng vài tiếng, K và Tr đã phải trở lại nơi ban đầu rồi nhanh chóng thu dọn đồ đạc quay về Việt Nam. Một tuần sau, Lữ Thị Kh gọi điện cho K và Tr lên thị trấn Mường Xén nhận 80 triệu đồng như đã thỏa thuận. Cả hai người cho biết, sau khi nhận tiền từ người môi giới, hai vợ chồng Tr liền lên thị trấn tìm mua xe máy, còn vợ chồng K đã đi tìm mua gỗ làm nhà.

Chị Lương Thị M sau khi từ Trung Quốc trở về

Cũng có một vài trường hợp đã bị những kẻ môi giới quỵt ăn hoặc chỉ được trả với giá rẻ mạt, có trường hợp thay đổi ý định không bán con nhưng bị kẻ môi giới ép bán hoặc dọa bán cả mẹ lẫn con. Có trường hợp trong quá trình vượt biên qua Trung Quốc bán bào thai đã phải bỏ mạng nơi xứ người như vụ tai nạn xảy ra tại xã Dương Cao, tỉnh Hà Bắc, Trung Quốc vào ngày 20.9.2018. Bốn thai phụ ở Kỳ Sơn, Nghệ An và người dắt mối đi bán con đều gặp nạn trên chuyến xe này. Người ra đi khiến gia đình càng lâm vào cảnh khánh kiệt như trường hợp chị Moong Thị L 29 tuổi, bản Lưu Tiến, xã Chiêu Lưu. Từ ngày mẹ đi Trung Quốc bán em và không trở về nữa, gánh nặng gia đình đè lên vai người chồng cùng 5 đứa con nheo nhóc. Anh Lương Văn Hồng, chồng của Moong Thị L. cho biết vợ đi Trung Quốc khi anh Hồng đang đi rẫy. Về đến nhà không thấy vợ đâu, hỏi mới biết vợ cùng với Xeo Thị T. ở cùng bản đã sang Trung Quốc bán con. Từ đó, chị L cũng không liên lạc về. Nhà không có tài sản gì đáng giá ngoài 6 con bò, anh Hồng cũng phải bán lấy 50 triệu đồng, vay thêm 80 triệu đồng nữa để sang Trung Quốc. Hơn 1 tháng ở xứ người cùng với người chú họ, anh Hồng mới đưa được tro cốt vợ về.

Có trường hợp không nhận được tiền bán con đã kiện lên trưởng bản như anh Lương Văn Thương ở bản Chà Lắn, xã Hữu Lập. Tháng 4.2017, anh Thương đang làm vàng ở Quảng Nam thì vợ anh ở nhà nghe lời dụ dỗ của Moong Thị Ba ở cùng bản rủ sang Trung Quốc bán con. Bà Ba có con gái là Oanh lấy chồng bên Trung Quốc. Khi thai được gần 8 tháng, là đứa con thứ 6 của vợ chồng anh, chị Lương Thị M. (vợ anh Thương) theo Oanh sang Trung Quốc chờ đẻ để bán con với giá 50 triệu đồng. Hơn 1 tháng ở xứ người, chị M. sinh một bé trai, bán cho họ rồi trở về. Thế nhưng về nhà, bà Ba chỉ đưa cho chị M. 4 triệu đồng. Anh Thương làm đơn kiện lên bản tố cáo bà Ba thất hứa. Anh Thương cho biết bản đã báo cáo lên xã để xã giải quyết chứ bản không làm được.

Khó khăn trong việc ngăn chặn

Nói về vấn đề này, ông Vi Hòe, Bí thư Huyện ủy Kỳ Sơn (Nghệ An) cho biết: “Thống kê ban đầu của xã Hữu Kiệm, chủ yếu là phụ nữ người Khơ Mú ở hai bản Đỉnh Sơn 1 và Đỉnh Sơn 2. Đây là hai bản có phần lớn hộ nghèo hoặc cận nghèo. Nếu như bản Đỉnh Sơn 1 hiện có ít nhất 7 phụ nữ qua Trung Quốc bán con đã trở về thì bản Đỉnh Sơn 2 có tới 10 phụ nữ. Qua tìm hiểu mỗi đứa trẻ được những người mẹ này bán với giá trung bình từ 40 - 80 triệu đồng. Trước mắt, chúng tôi sẽ chỉ đạo chính quyền địa phương, cơ quan liên quan tập trung đẩy mạnh tuyên truyền, đặc biệt là tại các bản có người Khơ Mú sinh sống để người dân không tham gia vào việc này”.

Phát biểu tại kỳ họp thứ 8 của HĐND tỉnh Nghệ An diễn ra vừa qua, Giám đốc Công an Nghệ An, đại tá Nguyễn Hữu Cầu đã lên tiếng báo động về thủ đoạn buôn người rất mới này. Trao đổi thêm về thực trạng vượt biên bán bào thai trái phép của nhiều phụ nữ vùng cao, đại tá Nguyễn Hữu Cầu cho biết, đây là một thủ đoạn mới của những kẻ buôn người. Thủ đoạn này vừa rộ lên từ khoảng đầu năm 2018 đến nay, theo thống kê có 22 phụ nữ ở huyện Kỳ Sơn chủ yếu phụ nữ người Khơ Mú ở xã Hữu Kiệm vừa vượt biên qua Trung Quốc bán bào thai trở về, hiện tại con số này đã lên gần 30 người.

“Để xử lý được hành vi này rất khó khăn, trước mắt có hai cách cần làm ngay, đó là: Thứ nhất, cần phải ký lại Hiệp định tương trợ tư pháp giữa Việt Nam và Trung Quốc. “Hiệp định này được ký từ năm 1998, bây giờ cần phải thay đổi, sửa lại để làm sao tạo điều kiện cho Công an nước ta qua bên đó, hoặc Công an Trung Quốc di lý sang Việt Nam để chúng ta xử lý; Cách thứ hai, các Bộ Công an, Bộ Tư pháp, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao và Tòa án Nhân dân tối cao cần sớm có một thông tư liên tịch để hướng dẫn xử lý về hành vi này. Tuy nhiên, về lâu dài cũng cần phải sớm đưa hành vi này vào Luật Hình sự...”, đại tá Nguyễn Hữu Cầu nói. 

PHẠM TƯỚC