VHO- Bộ Y tế đang nghiên cứu dự thảo hướng dẫn việc người tham gia BHYT đi khám, chữa bệnh sẽ được thanh toán chi phí mua thuốc, vật tư y tế trong phạm vi được hưởng trong trường hợp đặc biệt mà cơ sở khám, chữa bệnh (KCB) không bảo đảm thuốc, vật tư y tế.

 Cần đảm bảo quyền lợi chính đáng đối với bệnh nhân tham gia BHYT khi phải ra ngoài mua thuốc

Thực tế, hiện tượng cơ sở KCB không cung ứng được thuốc, vật tư y tế, để người bệnh phải tự mua đã diễn ra trong một thời gian dài, có nguyên nhân chủ quan và khách quan.

Cần bảo vệ quyền lợi của “khách hàng”

Theo bà Trần Thị Trang, Vụ trưởng Vụ BHYT (Bộ Y tế), những nguyên nhân chủ quan có thể do một số cơ sở KCB kê đơn mua ngoài để tránh vượt tổng mức, vượt trần, thuốc không trong danh mục, hoặc không đủ điều kiện thanh toán BHYT. Nguyên nhân khách quan là do vướng mắc trong đấu thầu mua sắm, ảnh hưởng của dịch bệnh, việc cung ứng thuốc, vật tư y tế cũng chịu ảnh hưởng và bị gián đoạn nhất định. Bên cạnh đó còn có tâm lý ngại trách nhiệm trong mua sắm, đấu thầu ở một số đơn vị…

Về nguyên tắc, cơ sở KCB có trách nhiệm bảo đảm sẵn có, đủ thuốc chữa bệnh, không để người bệnh phải mua ngoài trong thời gian điều trị nội trú. Tuy nhiên, do việc thiếu thuốc, trang thiết bị vật tư tại cơ sở KCB nên người bệnh phải tự ra ngoài để mua, phục vụ cho việc điều trị. Như vậy, ngoài việc đồng chi trả chi phí khám chữa bệnh (5 – 20%) thì người bệnh phải tự bỏ tiền túi ra để chi phí cho các loại thuốc, vật tư mà đáng lẽ họ phải được Quỹ BHYT thanh toán, gây thiệt thòi cho người bệnh. Nhằm đảm bảo quyền lợi cho “khách hàng” của mình (người tham gia BHYT), nhiều lần tại các cuộc họp cơ quan BHXH Việt Nam đã đề nghị Bộ Y tế ban hành hướng dẫn quy định việc thanh toán cho người bệnh trong những trường hợp này.

Để thực hiện, mới đây Bộ Y tế đã tổ chức toạ đàm xây dựng thông tư “Quy định thanh toán chi phí thuốc, vật tư y tế trong KCB BHYT với những trường hợp đặc biệt” để lấy ý kiến của Bộ Tài chính, BHXH Việt Nam cùng nhiều Bộ, ngành khác. Tọa đàm được diễn ra khi có nhiều ý kiến của các đại biểu Quốc hội về việc cần có cơ chế trả lại chi phí cho người bệnh tham gia BHYT khi phải tự mua thuốc, vật tư y tế do các bệnh viện không cung cấp được. Tại tọa đàm, Bộ Y tế thống nhất quan điểm việc phải bảo đảm quyền lợi của người tham gia BHYT là yêu cầu cần thiết, chính đáng, cần có giải pháp để tạo niềm tin của người dân về chính sách BHYT và góp phần đạt mục tiêu phát triển người tham gia BHYT, mở rộng bao phủ BHYT toàn dân. Tuy nhiên, để ban hành được hướng dẫn chắc chắn còn nhiều việc phải bàn thảo nhằm phòng ngừa và ứng phó với các trường hợp có thể xảy ra.

“Nếu cho phép người bệnh tự mua sẽ có nhiều nguy cơ liên quan đến chất lượng thuốc, an toàn người bệnh, giải quyết tranh chấp khi có tai biến, rủi ro, lạm dụng chỉ định, bệnh nhân phải mua giá cao, khó xác định giá thanh toán, cơ sở y tế ỷ lại không đấu thầu…”, Vụ trưởng Vụ BHYT nhấn mạnh.

Chờ thực hiện lời hứa

Tại phiên trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, đầu năm 2024 sẽ bổ sung danh mục thuốc để bảo đảm quyền lợi người tham gia BHYT. Do đó, trong thời gian qua, Bộ Y tế đã và đang triển khai các giải pháp để giải quyết vấn đề trên.

Cụ thể, Bộ Y tế đã trình Chính phủ ban hành Nghị định số 75/2023/NĐ-CP ngày 19.10.2023 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 146/2018/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn biện pháp thi hành một số điều của Luật BHYT. Trong đó quy định trách nhiệm của cơ sở khám bệnh chữa bệnh: Tuân thủ các quy định của pháp luật về khám bệnh, chữa bệnh, các hướng dẫn chuyên môn của Bộ Y tế và quy định của pháp luật có liên quan về mua sắm, đấu thầu để bảo đảm cung ứng thuốc, hóa chất, vật tư y tế, dịch vụ kỹ thuật có chất lượng, hiệu quả và tiết kiệm. Nghị định sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 3.12.2023. Hiện nay Bộ Y tế đang phối hợp với các Bộ, ngành liên quan, BHXH Việt Nam để tổ chức hướng dẫn triển khai Nghị định này.

Bên cạnh đó, Bộ Y tế đang nghiên cứu cơ chế để cơ quan BHXH có thể thanh toán chi phí mua thuốc, vật tư y tế trong phạm vi được hưởng khi cơ sở khám bệnh, chữa bệnh không bảo đảm thuốc, vật tư y tế trong một số trường hợp đặc biệt, bất khả kháng. Ngoài ra, cũng theo Bộ trưởng Bộ Y tế, Bộ cũng đang tiến hành rà soát, hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật về mua sắm, đấu thầu thuốc, vật tư y tế; quyết liệt chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ triển khai việc đàm phán giá thuốc, đấu thầu tập trung quốc gia cũng như phối hợp với UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đôn đốc các sở y tế trong công tác mua sắm, đấu thầu tập trung cấp địa phương. Đồng thời, nghiên cứu giải pháp để cho phép cơ sở khám bệnh, chữa bệnh thực hiện việc điều chuyển thuốc, vật tư y tế từ các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh khác mà kết quả thầu còn hiệu lực như cơ chế điều chuyển thuốc, vật tư y tế đã mua từ nguồn ngân sách nhà nước cho phòng, chống dịch Covid-19 sang nguồn thu dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh trong trường hợp thiếu thuốc, vật tư y tế cục bộ tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người có thẻ BHYT.

Tại điểm c, khoản 2, Điều 31 Luật Bảo hiểm y tế quy định: Tổ chức BHYT thanh toán chi phí KCB trực tiếp cho người có thẻ BHYT đi khám bệnh, chữa bệnh. Không chỉ dịch Covid-19 ập đến mới cho thấy việc thiếu thuốc, vật tư y tế đã khiến nhiều người bệnh phải tự chi trả quyền lợi mà mình được hưởng. Do đó, Bộ Y tế cần đẩy nhanh việc thanh toán này như lời Bộ trưởng Đào Hồng Lan thông tin để chính sách có thể bao phủ được các trường hợp thực tế, như dịch bệnh bất ngờ có thể xảy ra. 

NGUYÊN KHANG