VHO- Du lịch văn hoá thực chất là một ngành kinh doanh có sử dụng yếu tố văn hoá. Tài nguyên du lịch văn hoá khá phong phú, bao gồm di sản văn hoá vật thể và phi vật thể, lễ hội truyền thống và hiện đại, hoạt động biểu diễn nghệ thuật, liên hoan phim, triển lãm tranh ảnh, trưng bày ở bảo tàng v.v… Đà Nẵng đã biết tận dung những yếu tố đó để phát triển du lịch.

Hải Vân quan, công trình kiến trúc nghệ thuật độc đáo được xây dựng gần 200 năm trước

Dễ dàng nhận thấy là vào mùa hè du khách tấp nập đến Đà Nẵng tắm biển, nghỉ dưỡng, vui chơi, giải trí…, nhưng vào các mùa còn lại thì vắng dần du khách, riêng mùa đông thì hoạt động du lịch gần như đóng băng. Do vậy, đẩy mạnh phát triển du lịch văn hoá nhằm khắc phục tình trạng nói trên là vấn đề rất đáng quan tâm, bởi loại hình du lịch này ít lệ thuộc vào điều kiện tự nhiên như thời tiết, khí hậu…

Tiềm năng du lịch văn hoá ở Đà Nẵng khá đa dạng, nổi bật là Di tích quốc gia đặc biệt - danh thắng Ngũ Hành Sơn. Nơi đây hội tụ đến bốn di sản văn hoá quốc gia và quốc tế. Trong lòng di tích đặc biệt được Thủ tướng Chính phủ công nhận năm 2017 này còn có hai di sản văn hoá phi vật thể quốc gia nữa là Nghề đá mỹ nghệ Non Nước, Lễ hội Quán Thế Âm. Và cuối năm 2022, Văn khắc Hán Nôm trên vách đá (còn gọi là Ma nhai) được UNESCO ghi danh là Di sản văn hoá phi vật thể châu Á- Thái Bình Dương. Trước đại dịch Covid-19, Khu danh thắng Ngũ Hành Sơn thu hút đến 2 triệu du khách mỗi năm

Ma nhai, di sản văn hoá phi vật thể châu Á- Thái Bình Dương

Vấn đề đặt ra cấp bách đối vơi khu danh thắng hiện nay là, trong khi chờ đợi Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch toàn bộ khu di tích thì cần có biện pháp quản lý chặt chẽ, giữ nguyên trạng khu di tích, cấm xâm phạm di tích dưới bất cứ hình thức nào. Theo đó, trước hết cần bảo vệ thật tốt di tích này để phát triển du lịch, đồng thời, đề nghị ngành du dịch khai thác “có trách nhiệm” với di tích, bởi khi di tích bị xâm hại, bị xuống cấp thì giá trị di tích sẽ giảm đi. Nhưng nếu ngành văn hoá nếu bảo tồn di tích một cách cứng nhắc, máy móc thì hạn chế thu hút du khách và như vậy di tích sẽ không được phát huy giá trị, không có nguồn thu để bảo vệ, tôn tạo di tích.

Lễ hội Quán Thế Âm hàng năm được tổ chức rất bài bản, chu đáo, thu hút không chỉ Phật tử mà còn đông đảo người dân và du khách thập phương. Đáng vui mừng là lễ hội luôn đảm bảo trật tự, nếp sống văn hoá, văn minh. Điều này rất quan trọng, bởi thực tế một số địa phương khác đã và đang xảy ra những biểu hiện không lành mạnh trong lễ hội như kinh doanh trục lợi, mua thần bán thánh, mê tín dị đoan…

Sản phẩm mỹ nghệ đá Non Nước, Quan cảnh danh thắng Ngũ Hành Sơn, Lễ hội Quán Thế âm, là những sản phẩm du lịch văn hóa thu hút hàng triệu du khách mỗi năm            

Bên cạnh đó, Đà Nẵng có lễ hội Cầu ngư, được ghi danh là di sản văn hoá phi vật thể quốc gia; các lễ hội Đình làng ở Hải Châu, Tuý Loan, Hoà Mỹ, lễ hội Mục đồng Phong Lệ... khi thành phố có chiến lược phát triển du lịch văn hoá thì cần có chủ trương, giải pháp bảo tồn và phục hồi các lễ hội khá đặc sắc này.

Hải Vân Quan là di tích cấp quốc gia chung của thành phố Đà Nẵng và tỉnh Thừa Thiên Huế. Dự án bảo tồn, tu bổ di tích do hai địa phương góp vốn thực hiện dự kiến hoàn thành vào tháng 10 năm nay. Đây là một địa chỉ du lịch văn hoá ấn tượng, độc đáo. Vượt qua, những đoạn đường đèo ngoạn mục là gặp ngay cảnh mây bay đỉnh núi, với một công trình kiến trúc nghệ thuật độc đáo được xây dựng gần 200 năm trước.

Đà Nẵng cũng khá nổi tiếng về hoạt động bảo tàng. Hiện nay, thành phố đang đầu tư trên 500 tỉ đồng để cải tạo cơ sở 42 Bạch Đằng- một trong những vị trí đẹp nhất của thành phố - thành Bảo tàng lịch sử mà gần đây trên các trang mạng hết lời ca tụng. Công trình sẽ được hoàn thành và đưa vào sử dụng vào năm 2024. Khi dự án hoàn thành thì kết nối với Di tích quốc gia đặc biệt Thành Điện Hải sẽ trở thành một không gian văn hoá khá lý tưởng.

Bảo tàng điêu khắc Chăm có lịch sử 104 năm tuổi, vừa được trùng tu, nâng cấp, mở rộng không gian, vừa được công nhận là Di tích kiến trúc nghệ thuật, đang lưu giữ và trưng bày cả ngàn hiện vật có giá trị, trong đó có 6 bảo vật quốc gia.  Lãnh đạo thành phố đã phê duyệt quy hoach và xây dựng di tích khảo cổ văn hoá Chăm Phong Lệ, được xem là cơ sở 2 cho Bảo tàng điêu khắc Chăm. Để tăng thêm sản phẩm du lịch góp phần níu chân du khách, Bảo tàng cần có kế hoạch phối hợp với các đơn vị chức năng xây dựng một chương trình biểu diễn nghệ thuật Chăm.

Du khách nước ngoài đến với Bảo tàng Chăm (Đà Nẵng) ngày một đông hơn

 Bảo tàng Mỹ thuật Đà Nẵng đi vào hoạt động từ cuối năm 2016, nhanh chóng trở thành một địa chỉ văn hoá đáng tin cậy cho giới nghệ sĩ và người yêu nghệ thuật thị giác trong và ngoài nước. Các cuộc triển lãm mỹ thuật được tổ chức tại đây hầu như hàng tháng. Đáng chú ý là các bảo tàng mỹ thuật rất kén du khách, nhưng đến đây hầu hết là du khách “chất lượng cao”, có phông văn hoá và khả năng cảm thụ nghệ thuật tốt, và sự “lan toả” của họ là rất lớn.

Nhà hát Tuồng Nguyễn Hiển Dĩnh- nơi lưu giữ và phát huy gia trị tinh hoa nghệ thuật dân tộc ở xứ Quảng, có ý thức trong việc phục vụ nhân dân và du khách bằng chương trình “Tuồng xuống phố” biểu diễn định kỳ ngoài trời bên bờ sông Hàn, và chương trình “Hồn Việt” chủ yếu phục vụ du khách tại Nhà hát.

Nghệ thuật tuồng cũng là sản phẩm du lịch văn hóa cần được gìn giữ và phát huy

Vừa qua, Liên hoan phim châu Á lần đầu tiên được tổ chức tại Đà Nẵng, là một trong những sự kiện văn hoá lớn trong cả nước, bước đầu gây được sự chú ý của bạn bè trong khu vực và quốc tế. Khi được tổ chức thường xuyên thì sự kiện này cùng với Lễ hội pháo hoa quốc tế chắc chắc sẽ thu hút rất nhiều du khách.

Pháo hoa quốc tế Đà Nẵng đã là sản phẩm du lịch đặc sắc hàng chục năm nay

Vấn đề đặt ra là Đà Nẵng cần xử lý tốt mối quan hệ giữa văn hoá và du lịch, đảm bảo cả hai phát triển hài hoà, vừa giữ được bản sắc văn hóa vừa đẩy mạnh hoạt động du lịch để tăng nguồn thu cho ngân sách và cải thiện đời sống người dân. Bao trùm lên tất cả là một kế hoạch bài bản mang tính chiến lược để phát triển loại hình du lịch quan trọng này trên địa bàn thành phố.  

 NSND HUỲNH HÙNG